Honeywell ControlEdge 900r04 0200 to inteligentny sterownik PLC, który został zaprojektowany do zapewnienia skutecznego zarządzania procesami przemysłowymi. Sterownik jest wyposażony w wiele funkcji, w tym obsługę wielu rodzajów wejść i wyjść, wsparcie dla protokołów komunikacyjnych, obsługę wielu języków programowania oraz funkcje diagnostyczne. Sprawozdanie z badania Honeywell ControlEdge 900r04 0200 zawiera wyniki testów wydajności, które zostały przeprowadzone przy użyciu różnych obciążeń aplikacyjnych. Wyniki testu wskazują, że sterownik jest wysoce wydajny i zapewnia zgodność z wymaganiami przemysłowymi. Sprawozdanie zawiera również informacje na temat jakości produktu oraz wszelkich opcji obsługi i konserwacji.
Ostatnia aktualizacja: Sprawozdanie z badania Honeywell Controledge 900r04 0200
Udostępniamy praktyczne przykłady sprawozdań z badania sprawozdań finansowych za 2020 rok - przygotowane w oparciu o uchwałę KRBR nr 3430/52a/2019 - a także przykładowe oświadczenie kierownika jednostki.
W załącznikach od 2. 1 do 2. 10 do uchwały KRBR nr 3430/52a/2019 z późn. zm. zamieszczone są przykłady ilustrujące sprawozdania z badania dla różnych okoliczności z jakimi może zetknąć się biegły rewident w trakcie badania. Biegli rewidenci stosują przykłady ilustrujące sprawozdanie z badania przy uwzględnieniu założeń opisanych w każdym z przykładów, mając na uwadze, że przykłady mają uniwersalny charakter i każdorazowo powinny zostać dostosowane do okoliczności konkretnego zlecenia badania. W związku z tym, w celu uwzględnienia wszystkich okoliczności danego zlecenia badania, biegły rewident w niektórych sytuacjach powinien skorzystać z więcej niż tylko jednego przykładu, np. jeżeli w badanej jednostce powołana została rada nadzorcza, biegły rewident powinien posłużyć się zapisami pochodzącymi z przykładu, w którym takie założenie jest przyjęte.
Aby ułatwić korzystanie z załączonych do ww. uchwały przykładów, tak jak w ubiegłym roku, przygotowaliśmy praktyczne przykłady sprawozdań z badania sprawozdań finansowych za 2020 rok, w których zamieszczone zostały zaktualizowane adresy publikacyjne ustaw, obecnie obowiązujące uchwały KRBR, w tym uchwałę odnoszącą się do nowego kodeksu etyki, oraz odniesienia do odpowiednich interpretacji Ministerstwa Finansów dotyczących sprawozdań z badania.
Praktyczne przykłady zostały zamieszczone w Wyszukiwarce standardów i są dostępne po wybraniu następujących filtrów:
Rodzaj usługi: Badanie
Dzień bilansowy: 31. 12. 2020 r.
Dla wyróżnienia, link do nich został oznaczony kolorem czerwonym.
Jeżeli biegły rewident chciałby także skorzystać z przygotowanego przez PIBR przykładowego oświadczenia kierownika jednostki, to taki zaktualizowany materiał, dostosowany do badania sprawozdania finansowego za 2020 r. jest udostępniony w „Wyszukiwarce standardów”, po wybraniu ww. filtrów, w sekcji pt. „Inne pomocne materiały”.
Przy okazji informujemy, że planujemy - jak co roku - opublikowanie „Alertu specjalnego – badanie za 2020 r. ”. Już dziś zachęcamy do zapoznania się z informacjami podsumowującymi najważniejsze zmiany w przepisach prawa i regulacjach mających związek z badaniem sprawozdań finansowych. W Alercie będą zamieszczone te same praktyczne przykłady sprawozdań z badania i przykładowe oświadczenie kierownika jednostki, które dziś zostały udostępnione w „Wyszukiwarce standardów”.
W jednostkach trwa lub wkrótce rozpocznie się proces badania sprawozdań finansowych za 2021 r. przez biegłych rewidentów. Co warto wiedzieć o istocie takiego badania, jego przebiegu oraz rezultacie, jakim jest sprawozdanie z badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta?
Cel badania sprawozdania finansowego
Zakres jednostek zobowiązanych do ustawowego badania rocznych sprawozdań finansowych określa art. 64 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217). Obowiązek badania sprawozdania finansowego może też być skutkiem wyboru bilansowej metody ustalania różnic kursowych dla celów podatku dochodowego lub wynikać z innych ustaw (np. z ustawy o obligacjach). Oprócz przypadków, gdy badanie jest obowiązkowe, może ono mieć również charakter dobrowolny - będzie tak wówczas, gdy właściciele jednostki (wspólnicy) podejmą decyzję o przeprowadzeniu takiego badania, mimo braku obowiązku, lub gdy wymagają tego umowy, np. kredytowe, franczyzowe itp.
Zasadniczy cel (istotę) badania sprawozdań finansowych określa art. 83 ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1415 ze zm. ). Celem tym jest przedstawienie w opinii jednoznacznej informacji o tym, czy:
- sprawozdanie finansowe przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego badanej jednostki zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami dotyczącymi rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, a także przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości,
- badane sprawozdanie finansowe jest zgodne co do formy i treści z przepisami prawa, statutem lub umową.
Gdy zarząd jednostki zobowiązany jest do sporządzenia sprawozdania z działalności jednostki, sprawozdanie biegłego rewidenta będzie zawierać również opinię odnoszącą się do tego elementu sprawozdawczości.
Badanie sprawozdania finansowego przeprowadzane jest przez niezależnego biegłego rewidenta lub zespół biegłych rewidentów. W procedurze mogą uczestniczyć osoby niebędące biegłymi rewidentami, pracujące jednak pod nadzorem biegłych.
Współpraca z biegłym
Jak stanowi art. 67 ust. 1 ustawy o rachunkowości, kierownictwo badanej jednostki zapewnia przeprowadzającemu badanie biegłemu rewidentowi dostęp do ksiąg rachunkowych i dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów oraz wszelkich innych dokumentów, jak również udziela wyczerpujących informacji, wyjaśnień i oświadczeń - niezbędnych do sporządzenia sprawozdania z badania. Mocą art. 67 ust. 2 ustawy o rachunkowości biegły rewident jest uprawniony, z upoważnienia kierownictwa jednostki badanej, do uzyskania informacji związanych z przebiegiem badania od kontrahentów badanej jednostki, w tym także od banków i jej doradców prawnych. Przykładowo, biegły rewident może w oparciu o ten przepis wystąpić o potwierdzenie salda do wybranych kontrahentów, banków lub poprosić obsługującą jednostkę kancelarię prawną o wykaz spraw sądowych dotyczących jednostki.
Wskazane przepisy dają biegłemu rewidentowi nieograniczony dostęp do ksiąg, dokumentów będących podstawą dokonywania w nich zapisów oraz do informacji mających lub mogących mieć wpływ na treść opinii, jaką sformułuje biegły. Nieudzielanie lub udzielanie niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo niedopuszczanie go do pełnienia obowiązków podlega karze grzywny lub ograniczenia wolności (art. 79 pkt 2 ustawy o rachunkowości). W praktyce sytuacje utrudniania biegłym dostępu do wymaganych informacji nie zdarzają się często, a sama współpraca przebiega płynnie.
Przebieg procesu badania
Trzeba zastrzec, że trudno opisać wszystkie procedury dotyczące badania sprawozdania finansowego - precyzują je bowiem obowiązujące biegłych rewidentów bardzo obszerne krajowe standardy badania. Przebieg badania zostanie więc przedstawiony w pewnym uproszczeniu.
Aktem inicjującym procedurę badania jest uchwała organu zatwierdzającego sprawozdanie finansowe jednostki o wyborze firmy audytorskiej, która badanie przeprowadzi. Jest ona podstawą do zawarcia przez kierownictwo jednostki umowy z firmą audytorską i po jej podpisaniu następuje z reguły pierwszy kontakt roboczy z zespołem audytowym. Sam proces badania z reguły dzieli się na pewne etapy, wśród których można wyróżnić:
Z punktu widzenia służb finansowo-księgowych najistotniejszy jest etap badania właściwego. Najogólniej rzecz ujmując, polega on na przeprowadzeniu testów zgodności (odnoszących się do kontroli wewnętrznej) oraz testów wiarygodności, czyli rzetelności wykazania poszczególnych pozycji tabelarycznej i opisowej części sprawozdania finansowego. Testy kontroli wewnętrznej mogą być przeprowadzone jeszcze przed sporządzeniem sprawozdania finansowego, badanie wiarygodności nie może zaś nastąpić zanim biegłemu zostanie udostępnione kompletne i podpisane sprawozdanie finansowe w pliku xml.
Biegły w swojej opinii odniesie się do ostatecznej wersji sprawozdania. Przy czym sprawozdanie przedstawione biegłemu do badania może podlegać zmianie, jeśli w toku badania zostaną wykryte uchybienia czy nieprawidłowości. To samo dotyczy sprawozdania z działalności jednostki (jeśli jest obowiązek jego sporządzenia).
Jak zazwyczaj wygląda proces badania właściwego? Zaczyna się od udostępnienia biegłemu rewidentowi ksiąg rachunkowych: zestawienia obrotów i sald (na kontach syntetycznych i analitycznych) oraz zapisów księgowych. Oczywiście obecnie najczęściej udostępnienie takie następuje w postaci elektronicznej - mogą to być stosowne zestawienia wygenerowane do formatu arkusza kalkulacyjnego, może to być plik JPK_KR (biegli dysponują narzędziami do ich odczytu), może to być także baza systemu finansowo-księgowego, jeśli firma audytowa dysponuje tożsamym oprogramowaniem. W oparciu o udostępnione sprawozdanie finansowe i księgi biegły rewident ustala istotność (ogólną, wykonawczą), identyfikuje obszary do badania metodą pełną, wyrywkową oraz obszary nieistotne, które pomija w badaniu.
Poszczególne obszary badane są w sposób właściwy dla ich materii. Przykładowo, badanie obszaru "środki trwałe" wiąże się z tym, że przede wszystkim biegły poprosi o ewidencję środków trwałych, plan amortyzacji oraz tabele amortyzacyjne. Na pewno sprawdzi zgodność danych tych ewidencji pomocniczych z kontami w zespole 0 oraz z kosztami amortyzacji w zespole 4. Oceni, czy prawidłowo są dobierane okresy amortyzacji, czy prawidłowa jest wycena początkowa przyjmowanych na stan środków trwałych, czy środki trwałe zachowują wartość ekonomiczną (przydatność dla jednostki). Zweryfikuje poziom dokonanych lub zaleci dokonanie odpisów aktualizujących wartość tych aktywów. Sprawdzi poprawność kwalifikowania umów leasingowych. Zapewne poprosi o skany wybranych dokumentów OT oraz faktur, w oparciu o które zostały wystawione. Badaniu mogą podlegać też rozchody środków trwałych, ich udokumentowanie oraz prezentacja w rachunku zysków i strat. Elementem podlegającym sprawdzeniu będą tu także ujawnienia zawarte w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. Własność nieruchomości zweryfikuje poprzez wgląd do odpisów z ksiąg wieczystych. Powinien zwrócić też uwagę na wywiązanie się z obowiązku okresowej inwentaryzacji środków trwałych.
Z kolei przykładowo należności będą analizowane przede wszystkim z punktu widzenia struktury wiekowej, poziomu utworzonych odpisów aktualizujących, wyceny (walutowe), istnienia, prezentacji w bilansie i ujawnień w informacji dodatkowej.
Szczególnym obszarem badania jest zawsze zdolność jednostki do kontynuowania działalności, w tym deklaracja kierownictwa jednostki zawarta we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego o tym, że sprawozdanie sporządzono przy założeniu kontynuacji w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, oraz ujawnienie ewentualnych zagrożeń co do kontynuacji działania. Jeżeli biegły oceni, że założenie kontynuacji działania jest bezzasadne, wyda prawdopodobnie opinię negatywną lub odstąpi od wyrażenia opinii. W przypadku zaś braku ujawnień o znaczących zagrożeniach kontynuacji działania prawdopodobnie wyda opinię z zastrzeżeniami w tym zakresie. Warto zwrócić uwagę na ten element sprawozdania finansowego, gdyż dość często zakres ujawnień jest tam niedostateczny i niezbędne są, na wniosek biegłego, modyfikacje.
Biegły rewident w toku swojej pracy będzie prosił o skany wielu dokumentów, w tym faktur. Nie jest to przejaw nadgorliwości - musi on bowiem stworzyć tzw. akta badania (dokumentację roboczą), czyli, mówiąc w uproszczeniu, taki zestaw dokumentacji, po analizie której nieuczestniczący w badaniu biegły wyciągnąłby podobny wniosek z badania, jak badający biegły rewident. Poprawność sporządzania takich akt badania może podlegać kontroli ze strony nadzorującej biegłych Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego.
Sprawozdanie z badania
"Produktem" pracy biegłego rewidenta jest sprawozdanie z badania, zawierające opinię o zbadanym sprawozdaniu finansowym, a także inne elementy przewidziane przepisami. Możliwe są następujące sytuacje:
a) wydanie opinii bez zastrzeżeń,
b) wydanie opinii bez zastrzeżeń, ale z dodatkowym objaśnieniem (objaśnieniami) - gdy biegły rewident uważa za stosowne podkreślenie pewnych spraw, które nie rzutują jednak na rzetelność sprawozdania,
c) wydanie opinii z zastrzeżeniem lub zastrzeżeniami,
d) wydanie opinii negatywnej,
e) odmowa wyrażenia opinii.
Opinie wskazane w pkt a) i b) są tzw. opiniami pozytywnymi. Opinia z zastrzeżeniem (zastrzeżeniami) oznacza, że w pewnym obszarze lub obszarach sprawozdanie finansowe zawiera zniekształcenia, jednakże nie są one na tyle znaczące, że dyskwalifikowałyby sprawozdanie jako całość. Opinia negatywna oznacza, że sprawozdanie zawiera zniekształcenia na tyle rozległe, że zdaniem biegłego rewidenta sprawozdanie nie powinno być uznawane za rzetelne źródło informacji finansowej. Natomiast odmowa wyrażenia możliwa jest w szczególnych przypadkach, np. ograniczenia dostępu biegłemu do istotnych informacji, rażącego bałaganu w księgach, braku współpracy.
W przypadku obowiązku badania sprawozdania finansowego wynikającego z art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości niepoddanie sprawozdania badaniu, wyrażenie przez biegłego opinii negatywnej albo odmowa wyrażenia opinii pociąga za sobą niemożność podjęcia uchwały o podziale zysku (pokryciu straty), a jeśli zostanie mimo to podjęta - będzie nieważna z mocy prawa (por. art. 53 ust. 3 tej ustawy). Wyrażenie opinii z zastrzeżeniami takiego skutku nie rodzi.
Przykładowy fragment sprawozdania niezależnego biegłego rewidenta z badania sprawozdania finansowego spółki zawierający opinię z zastrzeżeniami:
"Za wyjątkiem skutków spraw opisanych w punkcie »podstawa opinii z zastrzeżeniami« załączone sprawozdanie finansowe:
| - | przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej Spółki na dzień 31 grudnia 2021 r. oraz jej wyniku finansowego za rok obrotowy zakończony w tym dniu zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami ustawy o rachunkowości oraz przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości, | jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi spółkę przepisami prawa oraz jej umową, | zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami rozdziału 2 ustawy o rachunkowości. |
Podstawa opinii z zastrzeżeniami
Jednostka w pozycji A. IV. 3 lit. a) aktywów bilansu wykazuje dwie udzielone pożyczki w łącznej kwocie 900. 000 zł. Ze sprawozdań finansowych dłużników nie wynika, by byli oni w stanie te pożyczki spłacić, a badana jednostka nie utworzyła odpisów aktualizujących ich wartość.
Jednostka w pozycji B. III. 1 lit. b) aktywów bilansu wykazuje udzieloną osobie fizycznej pożyczkę w kwocie 400. 000 zł, której termin spłaty prolongowano. Nie jest możliwe ustalenie statusu materialnego dłużnika i tym samym ocena możliwości spłaty. Badana jednostka nie utworzyła odpisu aktualizującego na tę pożyczkę.
Wymienione pożyczki stanowią 7, 5% sumy aktywów".
Opinia zawiera dwa zastrzeżenia: jedno dotyczy znaczącego zniekształcenia w obszarze inwestycji (pożyczki), której nie pokryto odpisem aktualizującym wobec złej sytuacji finansowej dłużników, drugie wynika z ograniczonego zakresu badania (brak źródeł danych o statusie finansowym dłużnika).
17. 04. 2019 r., czyli z dniem zatwierdzenia przez KNA, weszła w życie uchwała KRBR nr 3430/52a/2019 w sprawie krajowych standardów badania oraz innych dokumentów. Oznacza to, że od 17. 2019 r. możliwe jest stosowanie, na zasadzie fakultatywnego wyboru, wszystkich krajowych standardów badania oraz innych dokumentów przyjętych tą uchwałą KRBR, za wyjątkiem standardów wskazanych w § 1 ust. 1 pkt 7, 24, 29 do 32 i 34 (w brzmieniu niezmienionym w stosunku do standardów przyjętych uchwałą 2039/37a/2018), które od 17. są obligatoryjne stosowane.
W związku z tymi zmianami w regulacjach dotyczących krajowych standardów badania (KSB), w tym sprawozdawczości z badania (o czym informowaliśmy m. in. tutaj i tutaj), w celu wsparcia biegłych rewidentów we właściwym raportowaniu wyników badania, PIBR opracowała praktyczne przykłady sprawozdań z badania.
Opierając się na przykładach ilustrujących stanowiących załączniki do aktualnie obowiązującej uchwały nr 3430/52a/2019 KRBR z dnia 21 marca 2019 r. i wykorzystując praktykę z Alertu specjalnego Badanie 2018, opracowanych zostało osiem praktycznych przykładów, po cztery w dwóch wariantach, gdy biegły rewident:
- nie podejmie decyzji o wcześniejszym zastosowaniu wszystkich KSB przyjętych uchwałą nr 3430/52a/2019:
- sprawozdanie z badania rocznego sprawozdania finansowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (niebędącej JZP) sporządzonego zgodnie z zasadami rachunkowości zawartymi w ustawie o rachunkowości, zawierającego opinię bez zastrzeżeń
- sprawozdanie z badania rocznego sprawozdania finansowego spółki akcyjnej notowanej na giełdzie (będącej JZP) sporządzonego zgodnie z MSSF, zawierającego opinię bez zastrzeżeń
- sprawozdanie z badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (niebędącą JZP) sporządzonego zgodnie z zasadami rachunkowości zawartymi w ustawie o rachunkowości, zawierającego opinię bez zastrzeżeń
- sprawozdanie z badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca jest spółką akcyjną notowaną na giełdzie (będącą JZP) sporządzonego zgodnie z MSSF, zawierającego opinię bez zastrzeżeń
